ภาพจาก indianaontap

อีกหนึ่งข่าวที่เรียกเสียงฮือหนัก ๆ จากพวกเรานักดื่มแดนไทยในระหว่างช่วง 2-3 วันที่ผ่านมานั้น ก็คือเรื่องราวเกี่ยวกับ การปรับพิกัดอัตราภาษีเครื่องดื่มแอลกอฮอล์แบบต่างๆ ของกรมสรรพสามิต ที่จะเป็นหนึ่งในบรรดากฎหมายลูกซึ่งน่าจะถูกเข็นออกมารัว ๆ เนื่องจากว่าการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างภาษีตามร่าง พ.ร.บ. ประมวลกฎหมายภาษีสรรพสามิตจะมีผลบังคับใช้ในช่วงระยะเวลา 6 เดือนหลังประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้ว

หนึ่งในสิ่งใหม่จากประมวลกฎหมายฉบับนี้ที่มีผลสำคัญอย่างยิ่งต่อชาวเราก็คือ การเปลี่ยนวิธีการจัดเก็บภาษีโดยเปลี่ยนฐานภาษีจาก “ราคาขายส่งช่วงสุดท้าย” ไปเป็น “ราคาขายปลีกแนะนำ” โดยการขยับโครงสร้างเช่นนี้ก่อให้เกิดผลที่ตามมาอย่างชัดเจนคือ ฐานภาษีที่ใช้คำนวณภาษีตามมูลค่าของเครื่องดื่มสุดที่รักจะสูงขึ้นอย่างมากเลยทีเดียว ซึ่งนั่นสื่อความหมายต่อนักดื่มบ้านๆ แบบเราแทบจะทันทีว่าเหล้าเบียร์มีแนวโน้มจะแพงกว่าเดิม (ขนาดยังไม่คิดรวม VAT นะเนี่ย)

แล้วพิกัดอัตราใหม่ล่ะเป็นอย่างไร? เราได้ลองดูในรายละเอียดแล้วพบว่า เมื่อแนวทางที่นายสมชาย พูลสวัสดิ์ อธิบดีกรมสรรพสามิตได้ลั่นวาจาเอาไว้ว่า “หัวใจของภาษีสรรพสามิตใหม่ คือ เพื่อความเป็นธรรม โปร่งใส ลดการใช้ดุลยพินิจของเจ้าหน้าที่ ไม่เพิ่มภาระให้ประชาชน…” ได้มาหลอมรวมเข้ากับ “ความห่วงใยในสุขภาพของประชาชน” ที่เป็นอีกหนึ่งในหลักการของการปรับเปลี่ยนครั้งนี้ ผลลัพธ์ที่ได้จึงออกมามีหน้าตาดังปรากฏในข่าวคราวนั่นเอง คือเป็นอัตราที่คำนวณแบบผสมผสาน โดยคิดจากอัตราตามมูลค่า (ซึ่งเขาบอกว่าจะปรับลดลงเพื่อให้สอดรับกับฐานภาษีที่สูงขึ้น) บวกอัตราตามปริมาณดีกรีแอลกอฮอล์(ซึ่งจะปรับเพดานสูงขึ้น) 

ภาพจาก acnews

“สูตรเด็ด” ที่ฟังดูแล้วมีหลักการชวนอบอุ่นใจสูตรนี้ (...นั่นแหละ) ทำให้เราพออนุมานได้ต่อไปอีกว่าสิ่งที่ภาครัฐกำลังทำจะส่งผลให้เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ “ยิ่งแรง ก็อาจจะยิ่งแพงมากขึ้น” แม้ว่าวิธีใหม่นี้จะระบุว่าไม่มีการเก็บภาษีตามปริมาตรและขนาดดีกรีที่เกินกว่ากำหนดแล้วก็ตาม

ขยับภาษี 50-150% 

ภาพจาก parkstreetimports

หนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจรายงานสรุปตัวเลขต่างๆ โดยอ้างอิงจากแหล่งข้อมูลในกรมสรรพสามิตไว้ดังนี้

“โครงสร้างภาษีใหม่ เบียร์และไวน์ จะมีการปรับอัตราภาษีตามปริมาณ (ดีกรีแอลกอฮอล์) จะปรับเพิ่มขึ้นจาก 300 และ 2,000 บาทเป็น 3,000 บาท เพิ่มขึ้น 0.5 เท่า และปรับอัตราภาษีตามมูลค่าลดลงจาก 60% และ 50% เหลือ 30% ส่วนเพดานอัตราภาษีตามปริมาณของสุรา ปรับเพิ่มจาก 400 บาท เป็น 1,000 บาท หรือเพิ่มขึ้น 1.5 เท่า... ส่วนอัตราภาษีตามมูลค่า 30% ลดลงจาก 50%”

ภาพจาก childrensaidsociety

ในกรณีนี้แม้ว่าเราไม่ควรตื่นตระหนกจนเกินไป เนื่องจากในสภาพการณ์จริงนั้น ภาครัฐมีเงื่อนไขปัจจัยหลายประการที่ทำให้ไม่สามารถดีดอัตราภาษีจนชนเพดานที่ตั้งเอาไว้ได้ในเวลาอันสั้นอยู่แล้ว (และก็ไม่น่าใช่ความมุ่งหมายหลัก) ที่สำคัญยังมีเรื่องที่ทำให้พอใจชื้นอยู่ได้บ้างว่าคณะรัฐมนตรีได้มีคำสั่งท้ายร่างกฎหมายฉบับนี้เมื่อครั้งที่กรมสรรพสามิตเสนอไปด้วยโดยกำชับว่า “ภาษีใหม่ต้องไม่เพิ่มภาระให้ผู้ประกอบการและผู้บริโภค” แต่จากข้อมูลที่แสดงออกมาแล้วนั้น เราก็พอพูดได้เช่นกันว่าโครงสร้างภาษีที่กำลังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่นี้จะ “เปิดโอกาส” ให้ราคาของสินค้าเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ขยับสูงขึ้นได้อย่างน่าตกใจจริงๆ ดังภาพชวนขนลุกที่นักดื่มพากันแชร์กันไปทั่วโลกโซเชียล

ผ่าง!

ภาพจาก thansettakij

ทำไปเพื่อ?

หลายคนคงตั้งคำถามว่าสาเหตุของการปรับเปลี่ยนครั้งนี้คืออะไร? ภาครัฐต้องการเห็นอะไรบรรลุผลที่ปลายทางเส้นนี้? สำหรับประเด็นนี้ แม้ว่าอธิบดีกรมสรรพสามิตจะได้ออกตัวมาแล้วอย่างชัดเจนตั้งแต่วันแรกๆ ที่มีข่าวว่าสิ่งที่ทำอยู่นี้มีความมุ่งหมายให้การจัดเก็บภาษีมีความเป็นระเบียบเรียบร้อย โปร่งใสและเป็นธรรมมากขึ้น (ซึ่งเราก็ทำได้เพียงสงสัยอยู่ในใจว่าทั้งหมดทั้งมวลนี้จะก่อให้เกิดผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรมได้จริงแท้มากน้อยแค่ไหนในสังคมแบบไทย ๆที่เราก็พอรู้กันอยู่ว่าใครเป็นใคร) แต่ก็ยังมีเสียงอื่นที่ลอยลมมาให้เหตุผลสนับสนุนหลายประการที่ต่างออกไปอีก เป็นต้นว่าเรื่องสุขภาพและศีลธรรมอันดีต่าง ๆ นานา

เมื่อได้ยินเช่นนี้ เราในฐานะนักดื่มบ้านๆ ก็ยิ่งคาใจมากขึ้นไปอีก โดยเฉพาะหลังจากที่ได้พิจารณาผลลัพธ์จากการขึ้น “ภาษีบาป” ที่ว่าด้วยบุหรี่เมื่อประมาณปีก่อน ที่ “เขาทั้งหลาย” ว่ากันว่าจะช่วยให้ผู้คนสูบบุหรี่น้อยลงอย่างนั้นอย่างนี้ เรื่องนี้ในความเป็นจริงแล้วผลออกมาเป็นอย่างไรบ้างก็คงต้องพิสูจน์ทราบกันต่อไป อย่างไรก็ดี ตอนนี้เรามีผลสำรวจจากกรุงเทพโพลล์ โดยศูนย์วิจัยมหาวิทยาลัยกรุงเทพที่แสดงให้เห็นว่าผู้ที่สูบบุหรี่เกือบร้อยละ 70 ยังคงสูบบุหรี่เหมือนเคยในปริมาณเท่าเดิมและกว่าครึ่งก็ไม่ได้คิดจะเลิกสูบอีกด้วย ราวกับว่าการขึ้นภาษีครั้งนั้นมีผลเพียงแค่ทำให้รายจ่ายในชีวิตประจำวันของผู้ที่สูบบุหรี่เพิ่มสูงขึ้นเท่านั้นเอง (ซึ่งเราก็คงทราบกันดีว่านั่นไม่ได้สอดคล้องกับรายได้และสภาพเศรษฐกิจโดยรวมในปัจจุบันนัก) จึงเป็นเรื่องที่พอเข้าใจได้ว่าเพราะอะไรการปรับขึ้นภาษีเหล้าเบียร์ครั้งนี้ผู้คนจำนวนไม่น้อยถึงมีความรู้สึกเชิงลบไปในทำนองที่ว่าภาครัฐเพียงแค่กำลังพยายามดิ้นรนขยายช่องทางหารายได้เข้ากระเป๋า โดยเฉพาะในช่วงที่มีข่าวคราวออกมาว่าอะไรหลายอย่างกำลังฝืดเคืองอย่างที่เป็นอยู่ แม้ว่าในประเด็นนี้สำนักงานเศรษฐกิจการคลังจะส่งเสียงเจื้อยแจ้วเรื่อย ๆ ให้เราได้มั่นใจว่าเป็นการ “คิดมโนไปเอง” ก็ตาม

ภาพจาก bangkokpoll

จะทำไงได้ล่ะ... ตอนนี้ก็คงทำได้แค่ตุนของ เอ้ย! ติดตามข่าวสารอย่างใกล้ชิดและช่วยกันภาวนาว่าท้ายที่สุดแล้วการบังคับใช้กฎหมายชุดนี้จะเป็นไปอย่างสอดคล้องกับสิ่งที่บรรดาผู้หลักผู้ใหญ่ในรัฐบาลและหน่วยงานผู้รับผิดชอบได้กล่าวเอาไว้อย่างที่เราเล่าให้ฟังข้างต้นล่ะนะ

เอ้าJ เพื่อกันลืม... เราขอจารึกเอาไว้ตรงนี้ก่อนเลยว่าเขาบอกไว้อย่างนี้ “ต้องไม่เพิ่มภาระให้ผู้ประกอบการ ไม่เพิ่มภาระให้ผู้บริโภค!” ท่องวนไปนะพ่อแม่พี่น้อง เรื่องนี้คงต้องลุ้นไปจิบไปกันยาวๆ